VOV.VN - mở màn thế kỷ 21, sự kiện buồn thảm 11/9 ở nước Mỹ cho đến nay vẫn là lời cảnh tỉnh sâu sắc trên nhiều mặt.
Một “giáp” đã trôi qua kể từ khi xảy ra các vụ tiến công khủng bố kinh hoàng nhằm vào nước Mỹ ngày 11/9/2001. Đúng ngày này 12 năm trước, những tên không tặc đã khống chế 4 chiếc máy bay dân sự chở đầy khách, biến chúng thành các “trái bom” lao thẳng vào các biểu trưng kinh tế, quân sự và chính trị của nước Mỹ. Hai chiếc làm sụp đổ Tòa Tháp Đôi của trọng tâm Thương mại Thế giới ở New York, 1 chiếc tàn phá một góc của Lầu Năm Góc, và 1 chiếc bị rơi trên đường tới tiến công đích là Nhà Trắng hoặc trụ sở Quốc hội Mỹ. Chỉ trong thời gian ngắn, các cuộc tấn công “vô tiền khoáng hậu” này đã cướp đi sinh mạng của khoảng 3.000 người.
Loạt tấn công 11/9 thực thụ là đòn choáng váng với nước Mỹ. Xưa nay Mỹ đi gây chiến tranh ở nhiều nước nhưng bản thân tổ quốc họ thì không bị ảnh hưởng nhiều bởi các cuộc chiến tranh, do Mỹ nằm xa rời với các châu lục khác bởi các đại dương. Là siêu cường thế giới (sau năm 1991 thì trở thành siêu cường độc nhất vô nhị), sở hữu hệ thống lá chắn hoả tiễn, khí giới hạt nhân và các loại vũ khí tối tân khác, thế mà giờ đây Mỹ lại bị tiến công bất thần ngay giữa ban ngày, khiến Mỹ chẳng khác nào 1 ác thú bị trúng thương. Trên đất Mỹ, các cảm giác sợ hãi và giận dữ đan xen vào nhau. Niềm kiêu hãnh bị thách thức, tâm lý dân tộc trỗi dậy, nhiều người dân Mỹ đã nộp đơn xin nhập CIA hoặc quân đội để tham gia cuộc chiến chống khủng bố trong khi giới lãnh đạo nóng lòng tìm cách phục thù. Thế nào khủng bố? Có rất nhiều định nghĩa về khủng bố, kẻ khủng bố đối với người A có thể lại là đội viên tự do đối với người B. Thậm chí 2 phe trong 1 cuộc xung đột có thể tố lẫn nhau là khủng bố. Nhưng nhìn chung khái niệm này mang ẩn ý xấu, với nội dung tiến công vào các đích dân sự để gây hoảng loạn trong quần chúng. # Nhằm đạt các mục đích chính trị, đạo hoặc ý thức hệ. Phần nhiều mọi người đều coi loạt tấn công 11/9 là khủng bố thật sự khi có rất nhiều người vô tội (không chỉ người Mỹ) phải vùi xác dưới đống đổ nát. Ngay như Taliban - vốn bị buộc tội chứa chấp khủng bố cũng như thực hiện hàng loạt vụ đánh bom tự tử - cũng tỏ tường buồn đau trước sự kiện thảm này. Tình báo Mỹ mau chóng xác định thủ phạm là tổ chức khủng bố Hồi giáo cực đoan al-Qaeda cùng thủ lĩnh bin Laden. Thực tế sau đó trùm khủng bố cũng nhận y đứng đằng sau các vụ tiến công này. Chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan tấn công nhiều nước, không riêng gì Mỹ nhưng lại đặc biệt “ưu ái” “xứ sở tự do” này. Từ trước năm 2001, các cơ sở ngoại giao, quân sự… của Mỹ ngoài cương vực nước này đã trở thành mục tiêu tiến công của các nhóm Hồi giáo cực đoan. Do đâu lại xuất hiện khủng bố chống Mỹ nói riêng và chủ nghĩa chống Mỹ nói chung? Nghèo đói được coi là mảnh đất dung dưỡng cả phạm nhân thường ngày và các phần tử khủng bố cực đoan. Nhưng như thế chưa đủ. Còn có cả yếu tố đạo và sự can thiệp của Mỹ trong việc hình thành tư tưởng chống Mỹ trên phạm vi toàn cầu. Chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan cổ xúy việc vận dụng luật Hồi giáo Sharia và cảm thấy bị ngáng trở bởi Mỹ cùng với quá trình toàn cầu hóa (tư bản chủ nghĩa) đang diễn ra sâu rộng. Những người Hồi giáo cực đoan bực dọc về việc các giá trị phương Tây và phong trào thế tục đang làm xói mòn dần khuôn khổ ảnh hưởng của đạo Hồi vốn có uy lực rất cao thời đế chế Arab và Ottoman. Theo tuyên bố của Osama bin Laden, al-Qaeda tiến công Mỹ vào ngày 11/9 là để phản đối việc Mỹ và phương Tây trừng trị Iraq, ủng hộ Israel, đưa quân vào Saudi Arabia (sau 1991), cũng như để phản ứng nói chung trước thực trạng các phong trào Hồi giáo cực đoan bị tiến công ở nhiều nơi trên thế giới. Tuy nhiên nguyên nhân quan trọng nhất có nhẽ là chủ nghĩa can thiệp Mỹ. Từ năm 1945, họ đeo đuổi bạo lực, chiến tranh và tác động chính trị ở khắp nơi, với tham vọng bá chủ thế giới và do đó đã cộc với niềm tin tôn giáo ở phương Đông, song song tự tạo cho mình khối quân thù trên tuốt luốt các lĩnh vực và khu vực.
Thế giới hãi kinh vì khủng bố 11/9 đã đành, thế giới còn hãi kinh vì đòn trả thù sau đó của Mỹ, nước đã huy động rầm rộ cỗ máy quân sự trên quy mô lớn, lôi kéo thêm nhiều đồng minh dự vào cuộc “thập tư chinh” chống khủng bố. Mỹ nhanh chóng xác định Afghanistan là nơi “bảo trợ khủng bố” và đưa quân đánh tan tác lực lượng Taliban cầm quyền ở nước này. lẫy vấn đề Tiến công Afghanistan có thể được bằng lòng rộng rãi vì chế độ Taliban quá hà khắc và kỳ quái, gây bao nỗi khổ cực cho quần chúng Afghanistan. Trên Thực tế cuộc chiến của liên quân Mỹ ở đây đã nhận được nhiều sự ủng hộ của phe đối chọi, nhân dân địa phương cũng như sự hỗ trợ của quốc tế. Binh lính Taliban phải đương đầu lẻ loi và chóng vánh thất bại trong việc bảo vệ các thành trì Hồi giáo cực đoan phản dân chủ. Tuy nhiên, cú phản đòn mạnh mẽ của Mỹ đặt ra rất nhiều vấn đề về pháp lý, về sự đơn phương của nước lớn, sẵn sàng gạt sang một bên pháp luật quốc tế và chủ quyền của quốc gia khác để làm điều mình muốn. Các vụ tiến công khủng bố 11/9 không phải do 1 nhà nước tiến hành nhưng đã bị Tổng thống George W. Bush coi như là hành động chiến tranh để từ đó ông này phát động chiến tranh “phòng vệ” và ra đòn đánh phủ đầu. Taliban mặc dù “sĩ diện” nhưng vẫn cố đàm phàn và xuống thang dần để tránh đối đầu với siêu cường Mỹ song ông Bush thẳng thừng tuyên bố “thời kì đã hết” và không còn chỗ cho thương lượng. Điều lạ khi ấy là, dù rằng tình báo Mỹ chưa định vị được bin Laden cùng các lãnh đạo khác của al-Qaeda (phải đến tháng 5/2011, Mỹ mới xác định xác thực vị trí của bin Laden và tấn công diệt ông này) nhưng Mỹ vẫn cứ sốt sắng khởi động cuộc chiến “giải phóng” Afghanistan, khua chiếc “gậy” vũ lực khắp giang san này, gây bao thương vong tang tóc cho thứ dân. Những điều đặc biệt nói trên cho thấy có nhiều động cơ khác ẩn sâu sau chiêu bài chống khủng bố của Mỹ. Sự kiện 11/9 vô tình đã thành cái cớ lý tưởng để Mỹ hạ bệ cái gai Taliban đang lộng hành, song song dựng lên ở Afghanistan một chính phủ thân Mỹ. Vế thứ 2 này là điều Mỹ hằng mong muốn vì Afghanistan có vị trí địa chính trị khôn xiết quan trọng – sơn hà này là giao lộ giữa Trung Đông, Trung Á, và Nam Á, nằm cạnh Iran và ngay trước thềm cửa nước Nga. Việc lập được chính quyền thân Mỹ ở đây rõ ràng đem lại nhiều ích lợi cho Mỹ trên bàn cờ quốc tế, tăng cường hiện diện quân sự của Washington ở khu vực đặc biệt mẫn cảm này.
Tâm lý dự phòng Trường hợp Iraq chóng vánh trở nên trò đại bịp trong nền chính trị quốc tế. Ông Hussein có thể từng rắn rỏi trong việc cai trị sơn hà mình nhưng rõ ràng vô tội trong lần này trước các kết tội của Tổng thống Bush về khí giới hóa học và mối liên quan với al-Qaeda. Tuy nhiên, ông Bush không cho ngài Hussein dịp giãi bày và đã buộc ông này phải chịu căn số thê thảm. Sau chiến tranh Iraq (2003), nhiều nước giật thột về sự hung hăng và quả quyết của người Mỹ. Riêng Iran và Triều Tiên thì cảnh giác hơn bao giờ hết. Cũng từ năm 2003, được chứng kiến những gì xảy ra với Iraq, Triều Tiên đã rút khỏi Hiệp ước Không phổ quát vũ khí hạt nhân và bắt đầu đẩy mạnh việc thể nghiệm và phát triển khí giới hạt nhân, coi đây là khí giới răn đe chiến lược trước “âm mưu xâm lược” của Mỹ. Cuộc chiến Libya với sự liên tưởng lớn của Mỹ sau đó càng củng cố quyết tâm phát triển vũ khí hạt nhân của nhà nước Đông Bắc Á này. Chủ nghĩa can thiệp Mỹ vẫn không hề kết thúc kể cả dưới thời chính quyền Obama – Tổng thống của Đảng Dân chủ và Tổng thống da màu đầu tiên của nước Mỹ, người truyền cảm hứng “thay đổi” cho cả 1 thế hệ . Mỹ đã dẫn đầu cuộc can thiệp quân sự vào Libya tương trợ trực tiếp cho việc lật đổ lãnh đạo Gaddafi, đẩy mạnh các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái trên bờ cõi nhiều nước Trung Đông bất chấp sự phản đối của các nước đó. Và gần đây nhất Mỹ luôn gây áp lực lên Syria bằng việc kết tội nước này “sử dụng vũ khí hóa học” rồi ráo riết chuẩn bị mọi mặt cho tấn công quân sự trừng trị Syria. Có thể nói chừng nào còn vận dụng chính sách ngoại giao dựa trên vũ lực thì chừng đó Mỹ còn nhiều quân thù và đối diện với nguy cơ khủng bố. Chẳng những thế, việc can thiệp mà Mỹ làm ở các nước như Iraq sẽ tạo ra các khoảng trống hiểm để khủng bố lên ngôi và hoành hành ở các nước đó rồi lây lan sang các nước khác. Thực tế Iraq cho thấy sự can thiệp của người Mỹ không đem lại yên bình cho mảnh đất Trung Đông này mà chỉ biến nơi đây thành “thiên đường” cho khủng bố quốc tế cũng như bạo lực đẫm máu giữa các nhóm sắc tộc. Và chắc chắn nhiều nước đã “khắc ghi” bài học về đòn trả thù tàn tệ của siêu cường Mỹ dưới danh nghĩa chống khủng bố./. |
